پایگاه تحلیلی خبری شعار سال

اِعمال تحریم‌ها علیه ایران به ویژه در حوزه انرژی باعث از دست رفتن درآمد‌هایی برای دولت شد که به ناچار روش‌هایی مانند مالیات ستانی و... جایگزین آن شد. آنچه که اهمیت دارد، کنار نهادن داستان سرایی‌های موافق و مخالف بوده و باید تاریکخانه نفتی کشور با سوت زنی‌های موثر، اندکی شفاف‌تر گردد. سوت زنی درخصوص قرارداد‌های نفتی، وضعیت فروش و درامد‌ها، اولویت دهی به پروژه‌های خاص، اهمال، قصور، تقصیر و ترک فعل‌های بوجود امده منجر به زیان ملی و غیره. در سال گذشته محمود خاقانی سوالات زیادی از مجوز‌های متعدد فروش نفت توسط نهاد‌های خاص مطرح کرد. از ورود نیرو‌های مسلح به بازار فروش نفت انتقاد کرد و بیان داشت که سرنوشت کشور‌های مصر و سودان و حاکمیت ژنرال‌ها را از نظر دور نکنیم. چرا که ایجاد بازویی برای فروش نفت و جابجایی پول‌های کلان نفت، کارکرد نیرو‌های مسلح را ممکن است تغییر دهد. هرچند که برخی منتقدین معتقدند که حرف‌های بعضا درست محمود خاقانی دارای گرایشات سیاسی بوده و سوگیری آشکار به دیدن فساد در دولت‌های راست و نادیده گرفتن فساد‌ها در دولت‌های چپ دارد. وی در سال گذشته با انتقاد از یک تصمیم که به نیروی انتظامی سهمیه فروش نفت و مجوز واردات ماشین داده‌شده، مدعی شده بود که ما در این بازار، تنها یک خریدار اصلی داریم که آن هم چین است؛ اما در همین شرایط، این فروشنده‌های متعدد در رقابت با یکدیگر، قیمت‌های شان را فقط ارزان‌تر می‌کنند! همان بلایی که در سال‌های گذشته در عربستان و در قالب فروش سهمیه نفت شاهزادگان و متضرر شدن شرکت آرامکو اتفاق افتاد و بساتش را جمع کردند. خاقانی بیان داشته بود که حتی در برنامه هفتم عنوان شده که بخش بالادستی صنعت نفت به چند شرکت خاص داده شود که آن‌ها هم جزء نهاد‌های فراقانونی اقتصادی هستند! می‌بینیم که حتی نفتی که زیر زمین است و تاکنون می‌گفتیم این انفال است در برنامه هفتم به فراموشی سپرده شده است. خاقانی در سال پیش در پاسخ به جوابیه وزارت نفت گفته بود که چرا کسی نمی‌پرسد که توسعه فرودگاه امام خمینی، تحت چه شرایطی با قرارداد ۲.۵ میلیارد یورویی با یک شرکت چینی ناشناخته بسته شده است! چرا در ازای پول نفت کشورمان، هر گونه کالا و خدمات بنجل دیگر کشور‌ها را به کشور پذیرا هستید! چین، نه تنها پول نفتی به ما نمی‌دهد بلکه مصالح مورد نیاز برای ساخت این فرودگاه، از سنگ کف تا سنگ توالت، را نیز وارد می‌کند! آش آنچنان شور شده که وزیر ورزش در همین دولت نیز اعلام کرد «چینی‌ها به جای پول نفت، ورزشگاه می‌سازند که نه تنها هیچ کمکی به بهبود وضعیت معیشت مردم نخواهد کرد، بلکه هزینه‌های نگهداری آن هم باری اضافه بر دوش مردم خواهد شد، درحالیکه امروز پول نگهداری درست ورزشگاه آزادی را هم نداریم، بهتر است نیروگاه و پالایشگاه بسازید!» وی همچنین مدعی شده بود که متاسفم که اکنون، همه ارکان کشور ما، سیاسی شده است. یک باند و گروه سیاسی، با افکار ویژه به دلیل اینکه توانسته‌اند در بخش‌های نظامی، امنیتی و قضایی جایگاهی برای خود داشته باشند، همه مسائل را در راستای اهداف خود، سیاسی کرده اند. خود تحریم‌ها و دور زدن تحریم‌ها یک مسئله است و ضرر‌های ناشی از فساد‌های احتمالی و پنهانکاری‌ها یک مسئله بشدت مخرب تر.

جعفرزاده ایمن‌آبادی از قیمت پایین فروش نفت ایران انتقاد کرد و گفت: وقتی روسیه تا ۶۰ دلار معاف است، ما چگونه می‌توانیم زیر قیمت ۶۰ دلار او نفت بدهیم؟ جعفرزاده همچنین ادعا کرده است که آمار ریز فروش نفت در چند سال اخیر را دارد و از سال ۱۴۰۰ به بعد ۲۲ میلیارد دلار درآمد نفتی داشته‌ایم که حداقل و کف آن باید بالای ۴۰ میلیارد دلار می‌بود . یعنی ما در چند مرحله برای فروش نفت تخفیف می‌دهیم. اسم این نفت فروشی نیست؟

موضوع تخفیف‌های نفتی ایران به چینی‌ها موضوع جدیدی نیست، اما گزارش تازه بلومبرگ بار دیگر این موضوع چند بار تکرار شده را به صدر اخبار حوزه انرژی در ایران و البته روابط خارجی کشور کشانده است، مساله‌ای که حالا مدت‌هاست بخشی از رقابت پنهان در لایه‌های زیرین تجارت در حوزه انرژی بین ایران و روسیه است. این تخفیف‌ها حالا نشان از موضع ضعف ایران برای فروش نفت خود دارد. به نظر می‌رسد بی توجهی دولت به مساله مذاکره و احیای برجام، در کنار گسترش و شدت گرفتن تحریم‌ها و رقابت روسیه در بازار‌های نفتی ایران، در نهایت منجر به شرایطی شده که ایران ناچار است فارغ از موضع عزت مدارانه که همواره دولت سیزدهم درباره آن گفتار درمانی می‌کرده است، دست به فروش نفت خود با تخفیف‌هایی بیش از تخفیف داده شده توسط روسیه بزند تا شاید در این بازار پرهیاهو و آشفته و رقبای بزرگ نفتی و گازی بتواند حداقل به بازار آزاد چین امید داشته باشد.

مرتضی افقه در یادداشتی تحت عنوان «ضرر و زیان هنگفت تجار ایرانی»نوشت: هزینه پنهانی تورم را گاهی مردم با رشد تورم و نزول شاخص‌های اقتصادی می‌پردازند و گاهی هم فعالان اقتصادی با خسارت‌های بیشتر. این در حالی است که مسوولان وعده داده بودند اقتصاد ایران را به سمت رشد هدایت می‌کنند. اما همچنان هزینه‌های پنهان فراوانی در اثر تحریم‌ها پرداخت می‌شود.

هدف اصلی این بودجه کمک بر معیشت مردم صرفا از طریق کاهش تورم بوده است و راهبرد مشخص و نشانه‌ای از تلاش برای بهبود رشد اقتصادی و افزایش یارانه دیده نمی‌شود.

شرایط بحرانی بازار نفت در سطح جهان و افت قیمت‌ها که در 18 سال اخیر بی‌سابقه بوده، در کنار پر‌شدن ظرفیت انبارها و مخازن کشتی‌ها، چاره‌ای جز کاهش تولید برای کشورهای تولیدکننده نفت باقی نگذاشته است. بیم قیمت نفت زیر صفر در پی این حوادث در بین تولیدکنندگان نفت آمریکا بسیار بالاست؛ تا جایی که پیشنهاد قیمت نفت دو‌دلاری برای نفت شیل آمریکا در بورس تگزاس به ثبت رسیده است.

در حالی که برخی از نمایندگان مجلس از اعطای مجوز تخفیف‌های موقت برای فروش نفت در شرایط تحریم سخن می گویند، اما ظاهرا وزارت نفت قصدی برای رونق دادن به فروش نفت در شرایط تحریم ندارد.

مدیر امور بین‌الملل شرکت نفت با شفاف سازی درباره قرارداد جنجال برانگیز فروش نفت و فرآورده نفتی ایران به ویتول سوئیس، هرگونه فروش نفت با تخفیف ویژه به سوئیسی‌ها را رد کرد.